Od czego zacząć przygodę z iluminatorstwem? Gdzie szukać inspiracji do własnych realizacji? Przed takimi dylematami stają zawsze zarówno młodzi adepci miniatorstwa jak i doświadczeni iluminatorzy.
Na początek proponuję znaleźć nauczyciela, który pomoże stawiać pierwsze kroki, wprowadzi w tajniki sztuki zdobnictwa książkowego, pokaże szeroki wachlarz możliwości warsztatowych i wesprze w realizacjach.
Kolejny krok to wnikliwe studiowanie. Oczywiście najlepiej jest oglądać manuskrypty w oryginale, czytać literaturę przedmiotu i wspierać te poszukiwania bardzo obfitymi bazami internetowymi.
Podczas warsztatów iluminatorskich przedstawiam zdigitalizowany manuskrypt podając źródło, omawiam ikonografię, niejednokrotnie wskazuję na inne pokrewne kodeksy. Poszerzanie swej wiedzy warto od tego zacząć.
Kontynuując pracę i studia nad Beatusem sięgniemy po francuską kopię, czyli jedyny zachowany wczesny manuskrypt tego dzieła stworzony na terenie Francji.
Rozpoczynając cykl warsztatów iluminatorskich w roku akademickim 2021/2022 pt. ANGELICUM nieprzypadkowo pierwszy wybór padł na tysiącletnie anioły z Beatusów. Postaci pełne ekspresji, namalowane w tradycji mozarabskiej.
Czym jest Beatus? Na czym polega jego ponadczasowa niezwykłość?
Komentarz do Apokalipsy; Beatus to zbiór komentarzy do Apokalipsy, które opracował w VIII wieku hiszpański mnich i teolog Beat (Beatus) z Liébany (730–785). Jak podają źródła, zachowało się 35 kopii z IX-XI w., w tym 27 iluminowanych.
Niektóre kopie zawierają także komentarze do ksiąg Ezechiela i Daniela autorstwa innych autorów oraz tabele genealogiczne.
Komentarz do Apokalipsy buduje 12 ksiąg podzielonych na 68 sekcji, a te na mniejsze jednostki zwykle ilustrowane, które autor objaśnia bazując na wybranych fragmentach z komentarzy Apokalipsy m.in.: Ticoniusa (370-390 n.e.) (obecnie w większości zaginionych), Primasiusa z Hadrumetum (zm. ok. 560). Zawiera także fragmenty tekstów Ojców Kościoła i Doktorów Kościoła, m.in.: Augustyna z Hippony (13 listopada 354 – 28 sierpnia 430), Ambrożego z Mediolanu (ok. 340 – 397), Ireneusza z Lyonu (130 – 202), Papieża Grzegorza I Wielkiego (ok. 540 – 12 marca 604), św. Hieronima z Stridonu i Izydora z Sewilli.
Beatus powstał w nieprzypadkowym czasie i miejscu. Po pierwsze tuż przed przełomem wieków, czyli czasem kiedy współcześni spodziewali się, zgodnie z proroctwami, nadejścia Czasów Ostatecznych. Po wtóre powstaje na terenie królestwa Asturii, które jest w opozycji do podbojów arabskich na Półwyspie Iberyjskim. Apokalipsa przedstawiająca wizję triumfu dobra nad złem, odczytana w kontekście religijnym daje nadzieję na ostateczne zwycięstwo i zbawienie wiernych Kościoła.
Niniejsze dzieło było jedną z ważniejszych lektur późnego średniowiecza z dziedziny teologii i geografii.
Zachowane do dnia dzisiejszego kopie Beatusów stanowią materiał do pogłębionych badań nie tylko teologicznych, geograficznych (ilustracje współczesnej mapy świata, czyli jednej z najwcześniejszych znanych), ale stanowią także podstawowe źródło wiedzy o sztuce mozarabskiej, która jest niezwykłą kompilacją nurtów wizygockich, karolińskich, arabskich, także koptyjskich.
Rękopisy iluminowane, które możemy porównać, w większości wykazują jednorodność stylistyczną.
Tekst został spisany inkaustem w kolorze sepii (odcieniu czerni), zwykle czytelnym pismem (minuskuła karolińska, w podpisach ilustracji – uncjała), wyróżnienia tekstu – rubrykowane.
Miniatury z Beatusa ilustrują i wyjaśniają Apokalipsę.
Rysunek wykonano zgodnie z zaleceniami z Etymologii Izydora z Sewilli: najpierw kreślone są kontury, które wypełniane są kolorem. Linia prowadzona jest wyraźnie, kolory są czyste, kontrastujące. We współczesnym odbiorze miniatury wyglądają jak rysunki z kolorowanki. Kolorystyka kojarzy się z kolorami ziemi i ognia. Poza nielicznymi wyjątkami – iluminator nie używa matali szlachetnych.
Postaci są płaskie, zwykle malowane z półprofilu z widoczną parą oczu. Ubrane są w obfite tuniki i płaszcze, „ułożone” zgodnie z tradycją sztuki romańskiej. Oczy i dłonie aniołów są „za duże” jakby miały zilustrować szczególną łączność, bliskość z Bogiem, jakby mogły dotykać zmysłami Boga. Ilustracje są płaskie, bez perspektywy, sceny następujące po sobie są budowane jak we współczesnych komiksach, sekwencyjnie.
Tło stanowią barwne szerokie, mocne kolorystycznie pasy.
Pomimo prostej formy, ilustracje są niezwykle poruszające i wyraziste.
https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/694/BPTh.2012.007%2CRoszak.pdf?sequence=1 Beato z Liébany i mozarabskie komentarze do Apokalipsy, Ks. Piotr Roszak Universidad de Navarra, Pampeluna; UMK, Toruń 5 (2012) ISSN 1689-5150
Poniżej cytuję słowa Anny Jeziornej Prezes Fundacji Sztuka Kaligrafii i Założycielki Szkoły Kaligrafii Littera Nova.
„9 października, Międzynarodowy Dzień Pisania Listów to najlepsza okazja aby pogratulować Dorocie Dylskiej, naszej koleżance z Littera Nova, wyróżnienia w międzynarodowym konkursie na piękne koperty, The Graceful Envelope, organizowanym przez The Washington Calligraphers Guild. Brawo!????? Gratulacje dla Doroty i gratulacje dla Kasi Pajor-Seremak- znakomitej kaligrafki, iluminatorki, naszej Professoressa, pod której okiem i ręką powstawała praca konkursowa Doroty! Zachęceni tym sukcesem zapraszamy wszystkich zainteresowanych wzięciem udziału w następnej edycji konkursu do kontaktu z nami! Powstanie specjalna grupa warsztatowa, która od listopada będzie pracowała nad tematem kolejnej edycji konkursu: „Greetings and Salutations”.”
Drodzy Miłośnicy Ksiąg Rękopiśmiennych i Anielskich Krain!
12 października 2021r. rozpoczynamy cykl warsztatów iluminatorskich ANGELICUM, skupiony wokół anielskich wizerunków.
Naszą roczną podróż z aniołami rozpoczniemy od świata Półwyspu Iberyjskiego i wyjątkowej sztuki mozarabskiej. Zapoznamy się z jednymi z najważniejszych kodeksów hiszpańskich.
Jak wyglądają mozarabskie anioły? Na czym polega wyjątkowość przedstawień w Beatusach?
Zapraszam na wspólne poznawanie niezwykłych postaci anielskich do Szkoły Kaligrafii Littera Nova na krakowskim Kazimierzu.
12.10.2021 godz. 17:00 – 20:30
Tematem naszych prac będą postaci anielskie z jednego z najwspanialszych Komentarzy do Apokalipsy – Beatusa z León, stworzonego ok. 1047 r. dla Ferdynanda I i Królowej Sanchy. Kopia ta zawiera 312 kart i 98 miniatur. Dla naszych realizacji wybraliśmy fragment karty z wizerunkiem anioła przyodzianego w cynobrowe szaty.
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Ściśle niezbędne ciasteczka
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
