Archiwum kategorii: KALIGRAFIA I ILUMINATORSTWO

admirator: Jak namalować twarz?

Zajmując się iluminatorstwem staramy się badać i zgłębiać tajniki technologii warsztatów dawnych mistrzów. Nie istnieje jedna receptura na wykonanie średniowiecznej miniatury. Im wcześniej sobie to uzmysłowimy, tym wnikliwiej będziemy studiować zdobnictwo z kart manuskryptów i tym wierniej i rzetelniej zrealizujemy wybraną miniaturę.

Oczywistym jest fakt, że średniowieczne iluminacje powstały setki lat temu i podlegają naturalnym procesom starzenia. Pigmenty w różnym stopniu zachowują pierwotną barwę. Nieorganiczne, pochodzenia mineralnego są trwalsze niż organiczne. Niebagatelny pozostaje również wpływ spoiwa na trwałość farby i koloru malowidła. To co widzimy współcześnie jest więc wypadkową bardzo wielu czynników.

Zmagamy się z wieloma trudnościami. Niewątpliwie jedną z nich, najczęściej wymienianą przez adeptów sztuki iluminacji, jest sposób malowania twarzy postaci z kart manuskryptów.

Jak namalować twarz?

Po pierwsze wybieramy obiekt. Studiujemy wybraną miniaturę nie zapominając o prześledzeniu innych iluminacji z kodeksu. Zaobserwować możemy schemat pracy iluminatora: styl rysunku, kolejne warstwy malarskie, wnioskujemy o użytych farbach, ich połączeniach, wykonujemy próby.

Prześledźmy warsztat iluminatora ze sławnego Mszału Hainricusa.

Widzimy, że twarz jest wręcz nadmiernie czerwona. Prawdopodobnie nie jest to celowy zabieg. Widzimy miniaturę sprzed 800 lat. W ciągu tego czasu odcienie czerwieni stały się intensywniejsze. Dzięki temu możemy dzisiaj zaobserwować kolejne etapy pracy miniaturzysty.

  1. Rysunek twarzy en face.
  2. Farba wodna kryjąca, róż podstawowy na całej twarzy: cynober + biel.
  3. Róż podstawowy + żółta ziemia: wokół owalu twarzy, wokół oczu, nosa, ust; policzki, czoło.
  4. Ciemniejszy róż: j. w. + cynober: owal twarzy, rumieńce, brwi, kontur nosa, dolna powieka.
  5. Wzmocnienie cieni: czerwień.
  6. Wyraźny kontur: czerń lub odcienie czerni.
  7. Czysta biel: nad łukami brwiowymi, górną powieką, pod dolną powieką, na grzbiecie nosa, nozdrzach, brodzie, rynience podnosowej, wokół ust.

Paleta zawiera zatem: cynober, biel, żółtą ziemię, czerwień, czerń.

Pamiętajmy, że efekt naszej pracy jest widoczny po „złożeniu” każdego z elementów, czyli systematycznym i cierpliwym nakładaniu kolejnych warstw malarskich.

Życzę wnikliwego studiowania i pięknych realizacji 🙂

ANGELICUM. Anielskie pisanie

Podczas kolejnych dwóch spotkań studiować będziemy Mszał Hainricusa. Obejmuje on nie tylko wszystkie teksty, które są wypowiadane podczas nabożeństwa, udzielania sakramentów i święceń, ale zawiera także teksty mszalne śpiewane, opatrzone neumami. Rękopis posiada oryginalną oprawę z początku XIII wieku!
Rękopis ten powstał w znakomitym skryptorium w Weingarten, w opactwie benedyktyńskim. Oprócz Mszału Hainricusa tylko jeden rękopis przyniósł trwałą sławę temu wspaniałemu skryptorium: Sakramentarz Bertholda.

Mszał Hainricusa obfituje w piękne iluminacje. Znakomita jakość dekoracji dorównuje precyzji, z jaką były pisane tekst i neumy.
Mszał Hainricusa był zapewne przeznaczony do nabożeństw w kaplicy poświęconej Marii Pannie. Umieszczona w centrum rękopisu, tuż przed modlitwą eucharystyczną, Koronacja Dziewicy, świadczyć może o oddaniu Hainricusa Maryi.

Podczas warsztatów stworzymy kartę inspirowaną miniaturą i kaligrafią z Mszału Hainricusa. Alfabet został opracowany specjalnie na te warsztaty, w oparciu o wnikliwą analizę pisma.

Iluminowanemu inicjałowi A(ve) ze sceną Zwiastowania NMP towarzyszy przepiękny tekst pochwalny na cześć Maryji:

Ave Maria gratia plena Dominus tecum virgo serena. Benedicta tu in mulieribus quae peperisti pacem hominibus et angelis gloriam. Et benedictus fructus ventris tui qui coheredes ut essemus sui nos fecit per gratiam. Per hoc autem ave mundo tam suave contra carnis jura. Genuisti prolem novum stella solem nova genitura. Tu parvi et magni leonis et agni salvatoris Christi templum extitisti sed virgo intacta. Tu floris et roris panis et pastoris virginum regina rosa sine spina genitrix es facta. Tu civitas regis justitiae quae mater es misericordiae de lacu faecis et miseriae Theophilum reformans gratiae. Te collaudat caelestis curia quae es dei mater et filia per te reis donatur venia per te justis confertur Gloria. Ergo maris stella verbi dei cella et solis aurora. Paradysi porta per quam lux est orta natum tuum ora. Ut nos lavet a peccatis et in regno claritatis quo lux lucet sedula collocet per saecula.

ZAPRASZAM

Informacje i zapisy:

ul. Brzozowa 14
31-050 Kraków

+48 660 432 976

+48 12 429 54 52
godz. 12.00-18.00
biuro@szkolakaligrafii.pl

Następne warsztaty odbędą się 04 stycznia 2022 r. Będziemy projektować koperty na doroczny konkurs. Zapraszam.

ANGELICUM. Anielskie granie

Aniołowie grający na instrumentach – to niewielki fragment ikonografii odtwarzanej na kartach średniowiecznych manuskryptów. Takie przedstawienia znajdziemy w ważnych biblijnych wydarzeniach. Zarówno w scenach głównych (Zwiastowanie NMP), jaki i w bordiurach. Wizerunki muzykujących aniołów mają skupić naszą uwagę na doniosłości chwili. Są posłańcami Boga oznajmującymi o szczególnie ważnym, przełomowym wydarzeniu.

Podczas warsztatów wykonamy miniaturę z XIV-wiecznego Mszału przedstawiającą muzykującego anioła. Muzykanta wybierzemy spośród dwóch duetów grających na średniowiecznych gitarach harfowych i fidelach. Dekorują scenę Bożego Narodzenia oraz ofiarowania Jezusa w świątyni.

W średniowieczu rozwój muzyki był ściśle związany z formami liturgicznymi. Według idei, że poprzez sztukę muzyczną, jej słuchanie i wykonywanie, mamy szansę jeszcze bardziej zbliżyć się do Boga.

Za filozofem Boecjuszem (ok.480-ok. 526) możemy wymienić m.in. poniższe rodzaje muzyki:

musica humana, która stanowi o jedności duszy i ciała. Niesłyszalna dla ucha, ale pojmowalna poprzez kontemplację.

musica instrumentalis, tworzona przy pomocy instrumentów, w tym także głosu. Jedyna słyszalna i odbierana jako przejaw kreacji artystycznej.

Zapraszam na wspólne malowanie w andrzejkowy wieczór 30.11.2021 do Szkoły Kaligrafii Littera Nova na krakowskim Kazimierzu.


admirator: Gdzie szukać inspiracji?

Od czego zacząć przygodę z iluminatorstwem? Gdzie szukać inspiracji do własnych realizacji? Przed takimi dylematami stają zawsze zarówno młodzi adepci miniatorstwa jak i doświadczeni iluminatorzy.

Na początek proponuję znaleźć nauczyciela, który pomoże stawiać pierwsze kroki, wprowadzi w tajniki sztuki zdobnictwa książkowego, pokaże szeroki wachlarz możliwości warsztatowych i wesprze w realizacjach.

Kolejny krok to wnikliwe studiowanie. Oczywiście najlepiej jest oglądać manuskrypty w oryginale, czytać literaturę przedmiotu i wspierać te poszukiwania bardzo obfitymi bazami internetowymi.

Podczas warsztatów iluminatorskich przedstawiam zdigitalizowany manuskrypt podając źródło, omawiam ikonografię, niejednokrotnie wskazuję na inne pokrewne kodeksy. Poszerzanie swej wiedzy warto od tego zacząć.

Poniżej podaję kilka baz katalogów:

Polska Biblioteka Cyfrowa, Polona

Biblioteka Brytyjska,  British Library, BL

Biblioteka Rękopisów Szwajcarii, e-codices

Biblioteka cyfrowa BnF, Gallica

Polecam również przejrzeć obfitą bazę na blogu: Manuscript Art

Życzę owocnych poszukiwań i pięknych realizacji 🙂