Poniżej kilka słów na temat bohatera naszych kolejnych czwartkowych warsztatów iluminatorskich.
Dąb – łac. quercus, ang. oak.
W wielu kulturach ma bardzo bogatą symbolikę, zwykle powiązany jest z cnotami.
Symbolizuje ogień, oś świata, punkt zwrotny; drzwi do nieba, świętość, wyrocznię, wiarę; człowieka; wytrzymałość, trwałość, długowieczność, nieśmiertelność; zasadę męską, płodność, siłę fizyczną i moralną, cnotę odwagę, gościnność; królewskość, majestat, potęgę, wyniosłość, wzniosłość, triumf, chwałę, honor, niepodległość; nagrodę.
wg SŁOWNIKA SYMBOLI Władysława Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1990
Ogromne, szczególnie długowieczne drzewa, od zawsze musiały budzić podziw i szacunek. Ludy pierwotne wyczuwały w nich wyraz wyższej mocy i niezwykłej siły. Święte drzewa towarzyszyły każdej religii, były obecne w przekazach ludowych, legendach i sztuce całego świata. W wielu kulturach pod drzewem, w jego cieniu, składano ofiary, chowano zmarłych i wysłuchiwano wyroczni odczytanych z szelestu liści. W ten sposób okolice rosnących drzew stawały się miejscami świętymi, a drzewa symbolami samego bóstwa.
Drzewa cyklicznie obumierające i powracające do życia, owocujące, ściśle związane z cyklem pór roku, były zawsze objawem życia i jego ciągłości. Drzewo, zakorzenione głęboko w ziemi, wyrastające ponad wszystkie inne istoty żywe, dało początek obrazom drzewa świata, które łączyło niebo z ziemią.
Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) to drzewo liściaste z rodziny bukowatych, jedno z najbardziej okazałych i najdłużej żyjących drzew liściastych w naszym kraju i całej Europie (nawet 1000 lat).
Z łac. robur – dąb; twardość, moc, krzepkość; elita, najlepsza część.
W starożytności i średniowieczu uważano, że drewno dębu nie podlega gniciu ani butwieniu. Ze względu na swoją długowieczność stało się świadkiem wielu wydarzeń dziejowych, również takich, które wymagały „ingerencji nieba”, jak na przykład koronacje.
Żołędzie stały się symbolami życia, siły, zdrowia i rześkości, męskości, ze względu na anatomiczne podobieństwo do żołędzi prącia.
Zgodnie z tradycją mężczyzna, gdy spłodzi potomka płci męskiej jest zobowiązany do posadzenia sadzonki dębu.
Od czasów średniowiecza motyw dębu (samo drzewo, lub jego część: gałązka, liście, żołędzie) był niezwykle popularny w herbach rycerskich, a także w herbach miejskich i gminnych, również w godłach papieskich.
Dęby towarzyszyły człowiekowi nie tylko w wymiarze duchowym. Od wieków miały szerokie zastosowanie m.in.: w meblarstwie, w garbarstwie – do wyprawiania skór, do produkcji inkaustu (z galasów dębowych), w lecznictwie – jako lek przeciwbiegunkowy, ściągający (choć św. Hildegarda z Bingen nie poleca dębu w kuracjach leczniczych), jako pokarm dla trzody chlewnej (żołędzie).
Z powyższych względów przedstawienia dębów są częstym motywem w malarstwie miniaturowym. Pojawiają się jako drobne, szkicowane piórkiem rysuneczki, poprzez kolorowe ilustracje towarzyszące tekstom zarówno religijnym jak i laickim, aż do niezwykle zdobnych dekoracji, choćby w herbach rodowych właścicieli ksiąg.
Zachęcam do wędrówki po wirtualnych bibliotekach tropem dębów 🙂
BIBLIOGRAFIA:
Stanisław Kobielus, Florarium christianum Symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze, Kraków, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, 2014;
Hans Biedermann, Leksykon symboli, przeł. Jan Rubinowicz, Warszawa, Muza SA, 2005;
Manfred Lurker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań, Pallottinum, 1989;
Jean Prieur, Symbole świata, przeł. Joanna Kluza, Warszawa, Wydawnictwo Tomaco.
Władysław Kopaliński, Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1990;
Dorothea Forestner OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej, przeł. Wanda Zakrzewska, Paweł Pachciarek, Ryszard Turzyński, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX.
Podczas warsztatów zrealizujemy miniaturę korzystając ze wzornika dla iluminatorów, który powstał we wschodniej Anglii ok. 1520-1530 r., a obecnie jest on przechowywany w Bibliotece Bodlejańskiej pod sygnaturą MS. Ashmole 1504.
Zapraszamy do wspólnej warsztatowej pracy w czwartek 17 października 2019r. o godzinie 17.00
Wszechmocny dąb w roli głównej 🙂
Zapisy i informacje u Organizatora: Szkoła Kaligrafii Littera Nova
