Zajmując się iluminatorstwem staramy się badać i zgłębiać tajniki technologii warsztatów dawnych mistrzów. Nie istnieje jedna receptura na wykonanie średniowiecznej miniatury. Im wcześniej sobie to uzmysłowimy, tym wnikliwiej będziemy studiować zdobnictwo z kart manuskryptów i tym wierniej i rzetelniej zrealizujemy wybraną miniaturę.

Oczywistym jest fakt, że średniowieczne iluminacje powstały setki lat temu i podlegają naturalnym procesom starzenia. Pigmenty w różnym stopniu zachowują pierwotną barwę. Nieorganiczne, pochodzenia mineralnego są trwalsze niż organiczne. Niebagatelny pozostaje również wpływ spoiwa na trwałość farby i koloru malowidła. To co widzimy współcześnie jest więc wypadkową bardzo wielu czynników.

Zmagamy się z wieloma trudnościami. Niewątpliwie jedną z nich, najczęściej wymienianą przez adeptów sztuki iluminacji, jest sposób malowania twarzy postaci z kart manuskryptów.

Jak namalować twarz?

Po pierwsze wybieramy obiekt. Studiujemy wybraną miniaturę nie zapominając o prześledzeniu innych iluminacji z kodeksu. Zaobserwować możemy schemat pracy iluminatora: styl rysunku, kolejne warstwy malarskie, wnioskujemy o użytych farbach, ich połączeniach, wykonujemy próby.

Prześledźmy warsztat iluminatora ze sławnego Mszału Hainricusa.

Widzimy, że twarz jest wręcz nadmiernie czerwona. Prawdopodobnie nie jest to celowy zabieg. Widzimy miniaturę sprzed 800 lat. W ciągu tego czasu odcienie czerwieni stały się intensywniejsze. Dzięki temu możemy dzisiaj zaobserwować kolejne etapy pracy miniaturzysty.

1. Rysunek twarzy en face.
2. Farba wodna kryjąca, róż podstawowy na całej twarzy: cynober + biel.
3. Róż podstawowy + żółta ziemia: wokół owalu twarzy, wokół oczu, nosa, ust; policzki, czoło.
4. Ciemniejszy róż: j. w. + cynober: owal twarzy, rumieńce, brwi, kontur nosa, dolna powieka.
5. Wzmocnienie cieni: czerwień.
6. Wyraźny kontur: czerń lub odcienie czerni.
7. Czysta biel: nad łukami brwiowymi, górną powieką, pod dolną powieką, na grzbiecie nosa, nozdrzach, brodzie, rynience podnosowej, wokół ust.

Paleta zawiera zatem: cynober, biel, żółtą ziemię, czerwień, czerń.

Pamiętajmy, że efekt naszej pracy jest widoczny po „złożeniu” każdego z elementów, czyli systematycznym i cierpliwym nakładaniu kolejnych warstw malarskich.

Życzę wnikliwego studiowania i pięknych realizacji 🙂